Nezihe Meriç

Türk öykücü, yazar

Doğum tarihi ve yeri: 1925, Gemlik

Ölüm tarihi ve yeri: 18 Ağustos 2009, İstanbul

Türk edebiyatında 1950 kuşağının önemli öykücülerinden birisidir. Öykünün yanı sıra romanlar, oyunlar, çocuk kitapları yazdı. Eserlerinde 1970’li yıllardaki siyasi savrulmaları öyküleştirdi; kadın ve çocuk sorunlarına eğildi. Türk edebiyatının ilk kadın öykücüleri arasında yer alarak başka kadınların önünü açtı.

1925’te Gemlik’te doğdu, çocukluğu Anadolu’nun değişik kentlerinde geçti. Ortaokulu Kırşehir’de, liseyi 1943’te Eskişehir Lisesi’nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde önce Türkoloji, sonra Felsefe bölümünde okudu. 1945’te öğrenimini yarıda bırakarak üniversiteden ayrıldı.  

Üniversite eğitimini bıraktıktan sonra Verda Ün’den piyano dersleri alan Meriç, sekiz yıl Heybeliada İlkokulu’nda müzik öğretmenliği görevinde bulundu. 1952 – 1972 yılları arasında Şengil’in çıkardığı Dost dergisi ve Dost Yayınları’nı yönetti.  

1956 yılında yazar Salim Şengil ile evlendi. Bu evlilikten Aslı adında bir kızı oldu (1962). Dost Yayınları’nda Nazım Hikmet’in bir kitabını yayımladıkları için hapis cezasına çarptırıldı. 1968-1974 arasında kaçak hayatı yaşadı. 1974 yılında çıkan genel af ile özgürlüğüne kavuştu ve İstanbul’a yerleşti.

İlk yazısı üniversitede öğrenci olduğu sırada İstanbul Dergisi’nde yayımlandı. Ümit başlıklı bu yazısı 15 Şubat 1945’te N. Ufuk imzasıyla çıkmıştı. İlk öyküsü Bir Şey ise Seçilmiş Hikayeler Dergisi’nde yayımlandı. On dört öyküsünü içeren ilk öykü kitabı Bozbulanık’ı 1953’te yayımladı. Korsan Çıkmazı adlı roman, 1962 Türk Dil Kurumu Ödülü’ne layık görüldü.  

1967’de yazdığı Sular Aydınlanıyordu adlı oyun Devlet Tiyatroları’nda ve İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahnelendi. Yedi yıl sonra göç sorununu ele alan oyunu Sevdican, Almanya’da Vestfelaya Eyalet Tiyatrosu’nda dört yıl oynandı.

Bir Kara Derin Kuyu adlı öykü kitabı ile 1990 Sait Faik Armağanı, Yandırma ile 1998 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü, 2007’de ise Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nü aldı. 1990’lı yıllarda çocuk kitapları yazmaya ağırlık verdi. Kanser tedavisi görmekte olan Meriç, 18 Ağustos 2009’da vefat etti.

Nezihe Meriç, eleştirmenlere göre, “toplu yaşayışlarda bile kendi iç yalnızlığını sürdüren genç kız ve kadınları anlatmadaki başarısı ve şiirli havasıyla” ön plana çıktı. Yapıtlarında kadın ve çocuk sorunlarına yoğunlaştı. ABD, Almanya, Fransa ve Rusya’da basılan çeşitli öykü antolojilerinde öykülerine yer verildi.

Eserleri

Öykü

  • Bozbulanık (1953)
  • Topal Koşma (1956)
  • Menekşeli Bilinç (1965)
  • Dumanaltı (1979)
  • Bir Kara Derin Kuyu (1989)
  • Boşlukta Mavi (1992)
  • Yandırma (1998)
  • Gülün İçinde Bülbül Sesi Var (2008)
  • Çisenti

Roman

  • Korsan Çıkmazı (1961)
  • Alacaceren (2003)

Oyun

  • Sular Aydınlanıyordu (1970)
  • Sevdican (1984)
  • Çın Sabahta (1984)

Çocuk Kitapları

  • Alagün Çocukları (1976)
  • Küçük Bir Kız Tanıyorum dizisi (7 kitap, 1991-1998 arasında)
  • Dur Dünya Çocukları Bekle (1992)
  • Ahmet Adında Bir Çocuk (1998)

Anı

  • Çavlanın İçinde Sessizce (2004)

Ödülleri

  • Türk Dil Kurumu (1962, Korsan Çıkmazı) 
  • Sait Faik Hikâye Armağanı (1990, Bir Kara Derin Kuyu)
  • Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (1998)

Kaynaklar

Tags:

İlginizi Çekebilir!